Skip to main content
Zakłady Farmaceutyczne "UNIA" Spółdzielnia Pracy - logo
Maść pielęgnacyjna z witaminą F

Pantenol - składnik dla lepszego nawilżenia skóry i nie tylko


O tym, jak bardzo witaminy ważne są dla naszego zdrowia i dla urody, wie każdy z nas. Okazuje się, że nasza skóra może korzystać z ich właściwości nie tylko w wyniku suplementacji doustnej, ale także w wyniku aplikacji bezpośrednio na skórę. Przykładem takiej witaminy jest kwas pantotenowy (witamina B5) używany w kosmetykach pod postacią pantenolu, czyli alkoholu D-pantotenowego. Jakie dobroczynne właściwości ma on dla skóry?

Co to jest pantenol?

Pantenol jest specjalną formułą odkrytej w 1931 roku witaminy B5. Przeznaczony jest do stosowania zewnętrznego.

Ludzka skóra posiada barierę hydrolipidową chroniącą organizm przed wnikaniem w głąb skóry patogennych drobnoustrojów oraz różnego rodzaju zanieczyszczeń. Jest to niewątpliwie ważna dla zdrowia ochrona. Z drugiej strony jednak stanowi to pewną trudność, gdy chcemy dostarczyć jakąś substancję do głębszych warstw skóry.

Przenikanie czystego kwasu pantotenowego przez barierę skórną jest bowiem mocno ograniczone. Dlatego też wynaleziono stabilny alkoholowy analog kwasu pantotenowego i nazwano go pantenolem. Jest to produkt syntetyczny, dlatego nie znajdziemy go w środowisku naturalnym. W badaniach wykazano jednak jego aktywność biologiczną w organizmach żywych.

Po dotarciu w głąb skóry tylko dekspantenol, czyli forma prawoskrętna, ulega przemianie w kwas pantotenowy. To właśnie on jest nazywany prowitaminą B5. Składnikami kosmetyków jest zazwyczaj mieszanka obu form, czyli D i L pantenolu, a to ze względu na lepszą konsystencję, co jest wymagane w procesach technologicznych przemysłu kosmetycznego.

Pantenol używany w kosmetykach jest mieszaniną formy prawoskrętnej i lewoskrętnej tego związku.

Rola witaminy B5 w organizmie

Kwas pantotenowy jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie. Stąd wzięła się jego nazwa panthoten, co w języku greckim oznacza „wszechobecny”.

Kwas pantotenowy jest bardzo ważny dla organizmu, gdyż jest niezbędny:

  • do prawidłowej pracy układu nerwowego;
  • do wytwarzania w komórkach organizmu energii niezbędnej do przebiegu wielu reakcji, m.in. takich jak metabolizm węglowodanów i białek;
  • do syntezy wielu potrzebnych związków, takich jak kwasy tłuszczowe, sfingolipidy, cholesterol, witamina A, witamina D3, koenzym Q10 i hormony;
  • do syntezy hemu, czyli składnika hemoglobiny, mioglobiny oraz cytochromów.

Te właściwości kwasu pantotenowego przekładają się na zdrowie całego organizmu i są również szczególnie ważne dla warstw lipidowych warstwy rogowej naskórka.

Pantenol - składnik dla lepszego nawilżenia skóry i nie tylko

Co daje nam aplikacja pantenolu na skórę?

Używając kosmetyków z pantenolem w składzie, dostarczamy skórze witaminę B5. Badania wykazały korzyści z takiego postępowania. Jakie są to korzyści?

  1. Pantenol stosowany miejscowo hamuje utratę wody z naskórka, co przekłada się na głębsze nawilżenie skóry. Odpowiednio nawilżona skóra jest zdrowsza, bardziej sprężysta i gładka.
  2. Pantenol aplikowany na skórę aktywuje proliferację fibroblastów – dzięki temu naskórek jest zdrowy, a ewentualne uszkodzenia i rany goją się szybciej. Czym są fibroblasty? To komórki tkanki łącznej występujące w skórze. Są one odpowiedzialne za produkcję kolagenu i elastyny. Białka te mają funkcję podporową – dzięki nim skóra jest gęsta i sprężysta, elastyczna i jędrna.
  3. Pantenol wykazuje działanie przeciwzapalne – można go stosować dla ochrony skóry przed rumieniem wywołanym promieniowaniem UV. Jest on często stosowany w kosmetykach takich jak pianki i balsamy do skóry podrażnionej nadmiernym przebywaniem na słońcu.
  4. Pantenol działa delikatnie przeciwświądowo. Produkty kosmetyczne z pantenolem w składzie mogą być więc polecane dla osób zmagających się z chorobami skórnymi, którym towarzyszy świąd.

Komu polecane są kosmetyki z pantenolem?

Na obecności pantenolu w produkcie kosmetycznym może skorzystać każdy z nas. Nasza skóra podlega bowiem codziennie wpływom czynników obecnych w otaczającym nas środowisku zewnętrznym. A te czynniki nie zawsze są dla nas korzystne.

Są jednak także konkretne grupy chorych i zdrowych ludzi, u których korzyści ze stosowania pantenolu są wymiernie duże.

Kurz, smog, toksyny, mróz, gorąco, promieniowanie – pantenol może pomóc w łagodzeniu wywołanego nimi osłabienia skórnej bariery ochronnej.

Korzyści ze stosowania produktów kosmetycznych z pantenolem u ludzi zdrowych

  1. Pieluszki noszone przez dzieci mogą wywołać pieluszkowe zapalenie skóry. Może ono być skutkiem m.in. nadmiernej maceracji skóry z powodu wilgoci, pocierania skóry przez pieluszkę lub zmiany pH skóry pod wpływem zasadowości moczu. Systematycznie stosowane kosmetyki dla dzieci zawierające pantenol mogą zapobiegać wystąpieniu zmian skórnych, a jeśli takowe się pojawią, to szybciej je goić.
  2. Niektóre zawody narażają nas na ciągłą możliwość pojawienia się drobnych otarć i ranek lub związane są ze stosowaniem wysuszających skórę preparatów. Mogą to być zarówno stosowane zbyt często środki antyseptyczne, farby, lakiery, jak i klimatyzacja czy zbyt suche i gorące powietrze z suszarek. Stosowanie kosmetyków z pantenolem będzie zmniejszało uszkodzenia i przyspieszało gojenie się drobnych skaleczeń.
  3. Mamy karmiące dzieci piersią mogą mieć podrażnione lub nawet popękane sutki. Istnieją maści lub kremy o specjalnie dobranym, nieszkodliwym dla oseska składzie, wzbogacone w pantenol, które może stosować młoda mama. Pozwoli to na komfortowe karmienie dziecka tak często i długo jak będzie potrzeba.

Korzyści ze stosowania produktów kosmetycznych z pantenolem u ludzi chorych

Produkty kosmetyczne z pantenolem wskazane są dla osób:

  1. chorujących na atopowe zapalenie skóry (AZS) – choroba przebiega z suchą skórą i nadmiernym świądem. Badania wykazały wzmocnienie bariery skórnej i lepsze jej nawilżenie po zastosowaniu specjalnie dla nich przeznaczonych kosmetyków z pantenolem;
  2. chorujących na cukrzycę – pacjenci zmagają się często z zakażeniami stóp, a preparaty z pantenolem wzmacniają barierę lipidową i promują gojenie skóry i zapobiegają urazom;
  3. po przeszczepach skóry związanych z oparzeniami – wykazano w badaniach szybszą regenerację skóry i zmniejszenie towarzyszącego gojeniu świądu;
  4. ze świeżymi bliznowcami, bliznami przerostowymi lub bliznami po oparzeniu.

Jak więc widzimy, pantenol jest cennym dodatkiem zarówno do produktów kosmetycznych, jak i preparatów leczniczych. Dzięki temu, że jest związkiem bardzo dobrze tolerowanym przez skórę, jego stosowanie u zdrowych i chorych osób jest bezpieczne i skuteczne.


Opracowanie artykułu: mgr farmacji Marta Koziarska – szkoleniowiec z ponad 20-letnim doświadczeniem, autorka licznych publikacji w tematach zdrowotnych.

Bibliografia:

Ebner F., Heller A., Rippke F., Tausch I., Topical use of dexpanthenol in skin disorders, „American Journal of Clinical Dermatology” 2002.

Proksch E., de Bony R., Trapp S., Boudon S., Topical use of dexpanthenol: a 70th anniversary article, „The Journal of Dermatological Treatment” 2017.


Alantandermoline: doceniany i nagradzany


Alantandermoline - Najlepszy Produkt, 2011

Najlepszy Produkt, 2011

Dziecko, I miejsce, Nagroda Czytelników
Alantandermoline - Najlepszy Produkt, 2012

Najlepszy Produkt, 2012

Dziecko, II miejsce, Nagroda Czytelników
Alantandermoline - Najlepszy Produkt, 2013

Najlepszy Produkt, 2013

Świat Farmacji
Alantandermoline - Najlepszy Produkt, 2014

Najlepszy Produkt, 2014

Świat Farmacji